Wet betreffende de rechten van de patiënt

Patiënt ben je vaker dan je denkt. Je hoeft niet echt ziek te zijn. Je rechten gelden immers niet alleen ten aanzien van je arts maar ook ten aanzien van je tandarts, je apotheker, je vroedvrouw, kinesitherapeut, verpleger of verpleegster,…

Wat zijn de feiten?

Sinds 2002 bestaat er een wet die de rechten van de patiënt duidelijk formuleert. In de wet ligt vast waar de zorgverstrekker zich moet aan houden en waar de patiënt op kan rekenen. De bedoeling is om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren en ook om een duidelijke relatie te bekomen tussen patiënt en zorgverstrekker.

Als patiënt heb je de volgende rechten:

• Recht op vrije keuze van zorgverstrekker
  • Je mag zelf je arts, tandarts, apotheker, vroedvrouw, verpleger, etc. kiezen, en je mag je keuze ten allen tijde veranderen. Er zijn echter beperkingen. Indien een ziekenhuis slechts één enkele gynaecoloog zou hebben, dan heb je natuurlijk geen keuzevrijheid. Ook als je als geesteszieke wordt opgenomen heb je geen keuze.
  • De wet geeft je ook de vrijheid om een zogenaamde “tweede opinie” te bekomen. Je kan altijd advies gaan vragen aan andere arts dan diegene die je nu behandelt.

• Recht op goede dienstverlening
  • Je moet er op kunnen rekenen dat de zorgverstrekker gebruik maakt van de beschikbare medische kennis en technologie. Tevens moet de zorgverstrekker je morele, culturele en religieuze normen respecteren. Natuurlijk kan niet aan al je individuele behoeftes voldaan worden.

• Recht op weten
  • Je moet je gezondheidstoestand goed kunnen inschatten en daartoe heb je recht op alle nodige informatie. Ook indien die informatie een slechte prognose doet vermoeden. De zorgverstrekker moet je informeren over je diagnose, je behandeling, de opties die je hebt, en de kosten die je kan verwachten. Indien je wil kan deze informatie ook schriftelijk worden vastgelegd. Je moet wel weten dat in uitzonderlijke gevallen de zorgverstrekker kan beslissen je niet alles te vertellen, indien de informatie je gezondheid ernstig kan schaden (dit noemt men de “therapeutische uitzondering”).
• Recht op niet weten
  • Indien je niet wil geïnformeerd worden, dan moet je arts dit ook respecteren. Echter, indien je arts vindt dat je gezondheid of die van anderen ernstig in gevaar komt als je niet op de hoogte wordt gebracht, dan kan de arts toch verplicht zijn je te informeren (hij zal wel eerst met een andere erts of je vertrouwenspersoon hier over praten). Heb je een vertrouwenspersoon, dan zal deze wel ingelicht worden.
• Recht op toestemmen en weigeren
  • Geen enkele behandeling kan begonnen of gestopt worden zonder je goedkeuring. Je kan je goedkeuring laten blijken door bevestigend te antwoorden op vragen van de zorgverstrekker, of door je zo te gedragen dat de behandeling goed kan worden uitgevoerd. Indien je nu al beslist hebt dat je bepaalde behandelingen wil weigeren, dan kan je dit best schriftelijk vastleggen in een wilsbeschikking (denk aan een situatie waarin je in een coma zou komen, of dement zou worden). Het kan nuttig zijn altijd een kopie bij je te hebben en er een bij je huisarts te hebben.
• Recht op pijnbehandeling
  • De zorgverstrekker moet pijn voorkomen, behandelen en verzachten.

• Recht op inzage in je patiëntendossier
  • Je hebt altijd het recht om je dossier in te kijken maar je moet er wel eerst om vragen. Dit geeft de zorgvertrekker tot 15 dagen de tijd om je dossier klaar te maken. Inderdaad, vergeet niet dat je geen toegang hebt tot de persoonlijke notities van de arts, en ook niet tot gegevens van andere personen. Tevens is hier ook de “therapeutische uitzondering” van kracht”. Indien je wil, kan je een afschrift van dit dossier krijgen. Er kan je wel een kostprijs aangerekend worden.
• Recht op klachtenbemiddeling
  • Er is een instantie waar je met je klacht naartoe kan. De ombudspersoon moet naar je klacht luisteren, moet bemiddelen tussen de partijen, en moet zoeken naar een goede oplossing. Indien er geen oplossing kan gevonden worden moet de ombudspersoon informeren over de mogelijke volgende stappen.
• Recht op bescherming van je privacy
  • Tijdens de behandeling mogen enkel mensen aanwezig zijn die om professionele redenen daar horen te zijn. De informatie over je gezondheidstoestand hoeft niet meegedeeld te worden aan een andere partij, zoals je werkgever of een verzekeringsinstelling. Enkel indien er een gevaar ios voor de volksgezondheid of in het belang van de rechten van anderen kan er een uitzondering gemaakt worden.

Welke keuzes heb je?

Wil je wel door deze zorgverstrekker behandeld worden?

Je kan je zorgverstrekker vrij kiezen, en je kan je keuze wijzigen. Je bent zelf volledig verantwoordelijk voor de gevolgen van je keuze.

Wil je wel deze behandeling ondergaan?

Je mag behandelingen weigeren. Je bent zelf volledig verantwoordelijk voor de gevolgen van je keuze.

Wil je wel de resultaten van een onderzoek kennen?

Je bent niet verplicht om de resultaten van een onderzoek te vernemen. Je bent zelf volledig verantwoordelijk voor de gevolgen van je keuze.

Wil je er niet alleen voor staan bij het uitoefenen van je rechten?

Je kan een vertrouwenspersoon aanduiden, die je kan bijstaan op het moment dat je informatie verkrijgt, of indien je weigert informatie te verkrijgen.

Wat achtergrond informatie

Je mag vragen stellen! De 10 essentiële vragen.

Wanneer je op consultatie gaat bij een arts, moet je altijd trachten een dialoog op te bouwen. Dit is in het belang van de twee partijen. Daarom is het goed om je voor te bereiden op een consultatie. Artsen vinden het vaak niet leuk als de patiënt komt aandraven met een stevig pak pagina’s afgedrukt van het internet. Nochtans, is een geïnteresseerde patiënt, ook een patiënt die meer gemotiveerd is om te genezen, en dat is ook goed voor de arts. Het is wel zo dat je met respect moet omgaan met het beroep van arts. Als je op een vriendelijke manier, duidelijke vragen stelt, dan kan je behandelende geneesheer alleen maar blij zijn met het feit dat je betrokken bent bij je gezondheidstoestand. Hieronder kan je enkele vragen vinden die je eigenlijk altijd zou moeten stellen bij een doktersvisite:

1. Waar dient dit onderzoek voor?
2. Hoe vaak heeft u dit onderzoek reeds uitgevoerd?
3. Wanneer gaat u mij de resultaten van het onderzoek kunnen meedelen?
4. Waarom is deze behandeling goed voor mij?
5. Heb ik alternatieve mogelijkheden?
6. Wat zijn de mogelijke complicaties?
7. Welk ziekenhuis is het meest geschikt voor mijn situatie?
8. Hoe spel je de naam van het medicijn dat ik moet nemen (laten opschrijven)?
9. Zijn er bijwerkingen gekend voor het medicijn dat ik moet nemen?
10. Kan dit medicijn genomen worden in combinatie met de medicijnen die ik reeds neem?

Een vertrouwenspersoon aanduiden

Het volstaat om een brief op te stellen met de volgende tekst:

Aanwijzing van een vertrouwenspersoon in het kader van de vertegenwoordiging van de patiënt.

Bron referentie: Artikel 7 §2 van de wet van 22 augustus 2002.

Ondergetekende  (je naam) wijst hierbij de volgende persoon aan als vertrouwenspersoon:

Gegevens van de patiënt: (je naam, adres, geboortedatum en telefoonnummer)

Gegevens van de vertrouwenspersoon: (zijn of haar naam, adres, geboortedatum en telefoonnummer)

Opgemaakt te (plaats) op (datum).

Handtekening patiënt            Handtekening vertrouwenspersoon

Een klacht indienen over een algemeen ziekenhuis

Sinds 2003 heeft elk algemeen ziekenhuis een ombudsdienst. Daar kan je, gratis, met je klacht terecht.

Een klacht indienen over een psychiatrisch ziekenhuis

Ofwel heeft het psychiatrisch ziekenhuis zelf een ombudsdienst, ofwel gebruik je de ombudsdienst van het Overlegplatform Geestelijke Gezondheid van de provincie. Je kan terecht op www.ombudsfunctieggz.be

Een klacht indienen over een beroepsbeoefenaar

Klachten over huisartsen, apothekers, tandartsen, etc. kunnen niet naar een ombudsdienst. Met zo’n klachten moet je naar de federale Ombudsdienst van de federale Commissie “Rechten van de patiënt”.

Deze kan je contacteren op:
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en leefmilieu
Directoraat-generaal Organisatie gezondheidsvoorzieningen
Victor Hortaplein 40 bus 10
1060 Brussel
Tel: 02-524 85 20
Opmerking: wetgevingen zijn onderhevig aan veranderingen/aanpassingen, controleer daarom altijd de laatste versie bij de officiële bron
Bron: Staatsblad